پاسخنامه تشریحی درس تکنیک ها و روشهای برنامه ریزی شهری دکتری 1397

• مدل که برای سنجش درجه توسعه یافتگی نواحی استفاده می شود، متعلق به کیست؟

جهت پاسخ به این سوال، تمام گزینه ها و مدلهای مطرح جهت سنجش توسعه یافتگی در ذیل تشریح شده است.

منطق فازی: پایه و اساس مجموعه ها و منطق فازی به وسیله پرفسور لطفی زاده مطرح شده است. هر عدد فازی یک جموعه ی فازی محدب است، تحدب و برآمدگی ایجاب می کند که تابع عضویت به صورت قطعه قطعه پیوسته باشد و نوک دار بودن آن در مجاورت مرتفع ترین نقطه یا فاصله آشکار باشد. متداول ترین نوع بیان اعداد فازی، فازی مثلثی است.

تکنیک تاپسیس فازی: مدل تاپسیس فقط برای مدلهای اولویت بندی مناسب است. این مدل توسط هوانگ و یون در سال 1981 ارائه گردید. مفهوم این مدل، انتخاب کوتاهترین فاصله از راه حل ایده آل مثبت (PIS) و دورترین فاصله از راه حل ایده آل منفی (NIS) به منظور حل مسائلی است که با ضوابط تصمیم گیری متعدد روبه روست. از امتیازات مهم تکنیک تاپسیس آن است که به صورت همزمان از شاخص ها و معیارهای عینی و ذهنی می توان استفاده کرد.

تکنیک AHP: این روش توسط توماس ال ساعتی ابداع گردید. فرایند تحلیل سلسله مراتبی، یکی از تکنیک های معتبر و قوی در تصمیم گیری چند معیاره است. روشهای متعددی برای وزن دهی به شاخص ها وجود دارد: روشهای آنتروپی، کمترین مجذورات، LINMAP، بردار ویژه، و روش های تقریبی. انتخاب هر یک بستگی به نوع تصمیم گیری و شاخص های پیش روی تصمیم گیرنده دارد.

تکنیک AHP به ما این امکان را می دهد تا شاخص ها را به صورت زوجی با یکدیگر مقایسه کرده و امتیاز آنها را نسبت به تنها یک شاخص بسنجیم تا نهایتا به یک امتیاز مجموع برای هر شاخص دست یابیم. بدیهیست که وزن دادن به شاخص ها در مقایسات زوجی راحت تر و مطمئن تر از حالات دیگر می باشد. همچنین استفاده از این مدل در جریان وزن دهی باعث می شود تا در ضمن ارزیابی، تعصبات دخیل نباشد.

تحلیل خوشه ای: در این روش سعی می گردد تا مشاهدات به گروه های متجانس تقسیم گردد. به گونه ای که مشاهدات هر گروه به یکدیگر شبیه با مشاهدات سایر گروها کمترین تشابه را داشته باشد. از این روش می توان در طبقه بندی نمودن گزینه ها و یا حتی شاخص های مسائل تصمیم گیری چند شاخصه استفاده نمود. شیوه های بسیاری برای استفاده از تحلیل خوشه ای وجود دارد که از جمله مهمرتین آنها می توان به روش طبقاتی و روش تقسیم بندی اشاره کرد.

روش لکسیکوگراف: این تکنیک اساساً برای بدست آوردن جایگاه آلترناتیوها بر پایه شاخص های گوناگون به کار گرفته می شود. به عبارتی این روش در موقعیت هایی به کار گرفته می شود که تصمیم گیرنده، اهمیت شاخص ها را از طریق رتبه بندی مشخص می کند، لذا انتخاب گزینه ها بر اساس رتبه بندی موجود به انجام می رسد. از جمله انواه این تکنیک، می توان به دو روش «رتبه بندی ساده» و « رتبه بندی ترتیبی»  اشاره نمود.

روش تکنیک توسعه یافتگی موریس: این روش جایگاه توسعه یافتگی هر یک از واحدها را تعیین و سپس به رتبه بندی نواحی می پردازد. روش رتبه بندی مناطق با تکنیک موریس به ترتیب زیر است:

مرحله اول: تنظیم ماتریس مقادیر شاخص ها به همراه مناطق مورد مطالعه به طوری که در یک طرف سکونتگاه ها و در ستون دیگر مقادیر شاخص نوشته می شود؛ البته لازم به توضیح است در روش کار با موریس باید شاخص های انتخاب شده همسو و هم جهت باشند.

مرحله دوم: استاندارد کردن همه اعداد انتخاب شده با استفاده از فرمول ضریب ناموزون موریس و جایگزینی اعداد استاندارد به جای اعداد قبلی

 = عدد مربوط به شاخص

 = بزرگترین عدد در هر ستون

 = کوچکترین عدد در هر ستون

مرحله سوم: محاسبه ضریب نهایی توسعه با استفاده از فرمول زیر که برای تمامی سکونتگاه ها به طور جداگانه به دست می آید.

مرحله چهارم: رتبه بندی یا درجه بندی سکونتگاه ها با استفاده از ضریب نهایی توسعه، به طوری که هر قد عدد D.1 بزرگتر رشد منطقه یا سکونتگاه ها، توسعه یافته تر و دارای امکانات بیشتر می باشد.

مرحله پنجم: در این مرحله با استفاده از اعداد به دست آمده از ضریب ناموزون موریس و ضریب نهایی توسعه (D.1) برای سکونتگاه ها می توان دوبه دو ضریب های ناموزون موریس (در مورد شاخص ها) پایین ضریب ناموزون موریس و ضریب نهایی توسعه همبستگی گرفته شود. و حتی نمودار خط رگرسیون آن ترسیم گردد. برای احتساب ضریب همبستگی روش های آماری مختلفی وجود دارد. به طوری که اگر داده ها کمی باشند، می توان از ضریب همبستگی پیرسون استفاده کرد ولی اگر داده ها کیفی باشند، از روشهای همبستگی رتبه ای مثل: اسپیرمن و کندال استفاده می گردد. ولی با توجه به این که در این تحقیق داده ها در قالب تقسیم بندی هایی کیفی (توسعه یافته، نیم توسعه یافته و محروم) قرار می گیرند فلذا از یکی از روش های اسپرمن یا کندال باید استفاده کرد. بنابراین اگر تعداد خانه های سطر و ستون جدول دو بعدی برابر باشند، از کندال ta (Kendall's tau a) و برای تکمیل این همبستگی از کندال tb (Kendall's tau b) استفاده می شود.

نظریه های برنامه ریزی منطقه ای:

• نظریه راهبرد شبکه منطقه ای داگلاس

نظریه راهبرد شبکه منطقه ای، راهبردی است که رشد و توسعه هماهنگ را از طریق روابط مکمل و پیوندهای سازمان یافته بین شهری – روستایی در سطح مناطق توصیه می کند. به سخن دیگر راهبرد شبکه منطقه ای با تاکید بر محو فقر و نابرابری در عرصه پیرامونی به دنبال تجهیز و تقویت اقتصادهای محلی در پیوند و همگرایی با توسعه منطقه ای و در نهایت توسعه ملی است. ازاین رو، این نظریه حاوی نگرشی نسبتا جامع نگر به توسعه ی منطقه ای است که بر هماهنگ سازی  و ادغام توسعه ی روستایی با توسعه ی شهری در مقیاس ناحیه ای و محلی استوار است.

• نظریه قطب رشد

نظریه قطب رشد بر سرمایه گذاری کلان در صنایع بزرگترین شهرها تاکید دارد. و در این نظریه  رشد اقتصادی به  خارج از مراکز شهری انتشار می یابد و باعث توسعه اجتماعی – اقتصادی ناحیه ای می گردد. بدین سان در نظریه قطب رشد به شهرها اولویت داده می شود تا توسعه اجتماعی – اقتصادی شهر ها باعث توسعه اجتماعی - اقتصادی روستا ها گردد. این نظریه، بر عملکرد نیروهای بازار آزاد که تاثیرات جانبی آن، محرک توسعه اجتماعی – اقتصادی در سراسر یک ناحیه است، تاکید دارد.

• نظریه سیستمی توسعه منطقه ای هیلهورست

نظریه ای توسعه منطقه ای هیلهورست با مدل مرکز- پیرامون ارتباط نزدیکی دارد ولی بر خلاف مدل مرکز- پیرامون که اصل را بر مرکز می گذارد، این نظریه بر آنست که چگونه تحت تاثیر عامل فاصله ونیزعوامل صرفه جوییهای ناشی ازمقیاس و ادغام، مراکزی با قدرت سیاسی،اقتصادی و اداری پدید می آیند که به صورت کانونهای موجد نوآوری و خلاقیت عمل می کنند.

هیلهورست در زمینه توسعه منطقه ای معتقد است که توسعه یک منطقه تا حدود زیادی به نقش وعملکرد شهر عمده آن بستگی دارد.

جوزف هیلهورست مدعی است مدعی است بر پایه کوشش های جغرافیدانانی چون کریستالر، لوش، و اقتصاد دانانی چون میردال، ایزاد و پرو و هیرشمن و دیدگاه تلفیقی تین برگن، و فریدمن توانسته به هسته ی مرکزی نظریه های توسعه ی منطقه ای اقتصادشناسان و جغرافی داانان دست یابد.

عوامل چهارگانه مؤثر بر ساختار فضايي منطقه از ديدگاه هيلهورست

در نگرش سيستمي، ساختارفضايي منطقه تبلور چهار عامل بسيار مهم است:

الف- توزيع فضايي منابع طبيعي مورد بهر هبرداري به جز آن ها كه براي كشاورزي مهم اند.

ب- وسعت نسبي ناحي هاي كه داراي مناس بترين وضع بهره برداري بو مشناختي است.

ج- تعداد كاركردهاي مبتني بر منابع منطقه در سطح نظام ملي.

د- درجه ي تمركز در جريان تصميم گيري منطقه بازتاب كالبدي چهار عامل فوق بر ساختار فضايي

منطقه : عوامل چهارگانه فوق دو مؤلفه ي فضايي يعني شاخص نظام شهري و شاخص وسعت نسبي حاشيه را متأثر مي كند.

 تبيين وضعيت مسائل منطقه كه اهميت ملي دارند:

هيلهورست براي ارائه ي راهبردهاي آمايشي، مناطق را از نظر وضعيت ظرفيت ها و توانمندي آن ها به چهار دسته تقسيم مي كند :

- منطقه ي توسعه نيافته كه هيچ منبعي ندارد: اين مناطق داراي تراكم جمعيتي كم، مجزا و فاقد اتصال و ارتباط با مناطق همجوار، فاقد سكنه، فاقد زمين كشاورزي كافي، فقدان ظرفيت مناسب خدماتي و صنعتی هستند.

مناطق توسعه نيافته داراي منبع جديد شناخته شده: وضعيت اين مناطق بستگي دارد به اينكه، نوع منبع، اهميت آن در نظام ملي و پراكنش آن در سطح منطقه چگونه است، همچنين تراكم و ساختار اقتصادي و اجتماعي و نظام شهري و زيرساخت هاي ارتباطي و اقتصادي و اجتماعي است.

-مناطق قديمي كشاورزي: شامل مناطق داراي محصولات كشاورزي م يشود، كه در آمريكا و اروپا نيز يافت مي شود به نقل از هيلهورست، اين مناطق را كلاسن  نواحي بي رونق مي نامد و فريدمن ، نواحي در حال گذار به سمت پايين مي نامد. مشخصه ي اصلي شان اين است كه براي مدت زمان زيادي مسكوني بوده اند، محصول نا خالص آن ها در حال افت است (اگر به طور مطلق نباشد، مطمئناً به طور نسبي است). تكنولوژي آن ها عقب افتاده است. اغلب كار آزموده ترين جوانان خود را از دست مي دهند نمايندگان آن ها در سطح ملي اعمال فشار و پ يگيري دارند، اغلب در يك يا دو محصول تخصص دارند ظرفيت توليديشان محدود است، طبيعت اجتماعي غيرقابل انعطافي دارند. فاقد روحيه ي پذيرش خلاقيت آسان هستند.

منطقه ي صنعتي قديمي: اگرچه اين پديده در كشورهايي مثل تركيه (منطقه استانبول) يا آرژانتين (شمال غربي كشور) اتفاق افتاده، ليكن اصولاً بخش هايي از اروپا و آمريكاي شمالي با آن مواج هاند، كه صنعت پايه اي اين مناطق، ديگر قادر به رقابت با محصولات وارداتي از ديگر مناطق يا خارج نيست.

• نظریه مرکز رشد فریدمن

نظریه مرکز رشد فریدمن قائل به این است که افزون بر قطب های رشد،در مراحلی از فرایند توسعه که قطب رشد مستقر گردید، مراکز رشدی با حجم وشعاع تاثیر کم تر از قطب های رشد(به منظور پخش اثرات رشد از قطب به مناطق دورتر) تاسیس می گردد. و مرکز رشد رهبری اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی کله شهره و روستاهای تحت نفوذ خود را بدنبال دارد.

• نظریه برگشت تمرکز

اصول کلی این نظریه در سه نکته نهفته است:

1-رشد و توسعه ناشی از فرایند صنعتی شدن  که در قطب و مرکز رشد شروع شده است،دریک مقطع زمانی به حد اشباع می رسد و حرکت معکوس انتقال و تاثیرات آن از مرکز به سمت نواحی پیرامونی شروع می شود

2-نقاط شهری مستعد تر واقع در نواحی پیرامونی نخستین نقاطی هستند ک پس از وقوع برگشت تمرکز شروع به رشد می کنند.

3-پدیده برگشت تمرکز، اگر به موقع توسط برنامه ریزان تشخیص داده شود باعث توسعه منطقه ای و تمرکز زدایی می شود.

• نظریه توسعه شهرهای ثانویه

این نظریه در بر گیرنده ، انتخب یک شهر کوچکتر در چیرامون به عنوان هدف برای مرکز رشد است تا فرایند توسعه به این شهر منتقل شود و شهر گسترش یابد واز این طریق مناطق توسعه ثانویه در اقتصاد فضایی ملی شکل گیرد. فریدمن اعتقاد داشت ساختار متعادل توسعه فضایی می تواند از طریق ایجاد مراکز فرعی در پیرامونشکل گیرد تا بتدریج یک نظام با ساختار وابستگی متقابل از شهرا شکل گیرد و تقریبا به حخف کامل پیرامون گردد.

• نظریه تمرکز زدایی صنعتی

دراین نظریه صنایع در نواحی دورافتاده یا خارج از حاشیه شهری مستقر می شوند . لذا با تمرکزدایی صنعتی باعث حولات اساسی در ساختار اقتصادی نواحی پیرامون ،کاهش فقر ،ایجاد و تقویت روحیه مشارکت و تحقق عدالت اجتماعی منجر می شود.

• مدل که برای سنجش درجه توسعه یافتگی نواحی استفاده می شود، متعلق به کیست؟
• متغیرهای مورد استفاده در مدل شاخص ترکیبی توسعه انسانی، کدامند؟
• عناصری که باعث حرکت و تغییر در طرح اصلی سناریوها شده و سرانجام داستان را در سناریونگاری مشخص می کنند، چه نامیده می شوند؟ پیشران

• شاخص «اتکینسون» جز کدام دسته از شاخص ها قرار می گیرد؟
• در کدام روش تصمیم گیری، در اولویت بندی گزینه ها از شبیه نمودن به جواب ایده ال استفاده می شود؟
• در تصمیم گیری چند شاخصه، در صورت یکه هیچ اطلاعاتی در مورد شاخص در دسترس نباشد، کدام روش به کار می رود؟
• سیستم مالیه شهری کارآمد، در کدام دسته از ویژگی های CDS شهری قرار می گیرد؟
• مقیاس شدت استفاده از زمین کدام است؟
• در کدام روش، ارتفاع ساختمان از طریق متراژ عرض خیابان کناری آن به دست می اید؟
• آزادی بسیار زیاد و تمایل شدید توسعه دهندگان، از ویژگی کدام نوع منطقه بندی است؟
• کدام روش مبتنی بر برنامه ریزی توافقی مسائل تصمیم گیری چند معیاره است و در شرایطی به کار می رود که فرد تصمیم گیرنده قادر به شناسایی و بیان برتری های یک مساله در زمان شروع و طراحی آن نیست؟
• کدام گزینه در خصوص روش تاپسیس صحیح است؟
• مقدار عددی ضریب LQ در کدام حالت نشان دهنده تمرکز بالای یک بخش اقتصادی در یک شهر است؟
• اگر در توزیع لگاریتمی «مرتبه-اندازه» شهرها با استفاده از مدل رگرسیونی، شیب خط بزرگتر از یک باشد، نشان دهنده کدام وضعیت است؟
• ضریب موران با چه هدفی در آمار فضایی به کار می رود؟
• هنگامی که داده های یک ماتریس تصمیم گیری به طور کامل مشخص باشد، از کدام روش برای ارزیابی وزن ها استفاده می شود؟
• کدام تکنیک، مبین تعیین فعالیت پایه ای در صنعت خاص در شهر یا منطقه است؟
• ماتریس مقایسه «دودویی معیارها» را چه می نامند؟

دوستان عزیز، لطفا قبل از دانلود محصول، اطلاعات مربوط به محصول که در زیر آمده است به دقت مطالعه فرمائید:

۱) فایل ها و تصاویر موجود در سایت تنها با نرم افزارهای مرتبط قابلیت مشاهده دارد و باید این نرم افزراها بر روی سیستم شما نصب شده باشد.

 ۲)لایه های نرم افزاری مختلف، قابلیت همپوشانی دارند و می توانید با دریافت دیگر فایلها از آنها استفاده نمایید.

۳) پیش از استفاده از نرم افزار مرتبط، لازم است فایل دانلود شده را از حالت فشرده خارج نمایید. جهت این کار لازم است از فایل های وین رر و زیپ استفاده نمایید.

۴) چنانچه موفق به دریافت و تهیه مستقیم فایل نشدید، با ما در تماس باشید تا در اسرع وقت به درخواست شما رسیدگی شود.

5) جهت استفاده از خدمات سایت پیشنهاد می شود که عضو سایت شده و مطالب ما را از طریق خبرنامه نیز دریافت نمایید

6) تخیف های دوره ای و هفتگی سایت را می توانید از طریق کانال تلگرامی پی دی اف یار پیگیر شوید و از آنها در زمان مقرر استفاده نمایید

7) توجه داشته باشید، که درج قیمت برای محصولات فایل مجازی فروشگاه به منزله قیمت واقعی محصول نبود و تمام تلاش شده است تا محصولات به صورت رایگان و با حفظ حقوق مولف در فروشگاه بارگذاری شود. با این وجود هزینه های جانبی نظیر هزینه های نگهداری سایت موجب شده است تا حداقل هزینه برای آنها در نظر گرفته شود.

از اینکه سایت پی دی اف یار را به عنوان مرجع تهیه اقلام مورد نیاز خود انتخاب نموده اید، سپاسگزاریم