راهنمــای بین‌المللـی برنامه‌ریزی شهــری و سرزمینـی

در حالی که جمعیت شهرنشین جهان از آستانة پنجاه درصدِ جمعیت جهان گذرکرده است، آیندة جهان را م یتوان به روشنی در شهرها جستجو کرد. شهرنشینی، به ویژه درکشورهای در حال توسعه، به سرعت در حال گسترش بوده و فرصت ها و چال شهای فراوانی به
همراه دارد.

تراکم شهری از طرفی منجر به صرف ههای اقتصادی ناشی از مقیاس شده و از طرف دیگر اثرات جانبی و هزین ههای ناشی از ترافیک، آلودگی و سر و صدا را نیز تحمیل م یکند. چال شهای جهانی مانند تغییرات اقلیم و کاهش منابع، مناطق متفاوت را به رو شهای مختلف تحت تاثیر قرار داده و پاسخ های جدید و نوآوران های را طلب می نماید.

در مقابله با این چال شها، رو شهای مختلف برنامه ریزی در سراسر جهان به بوتة آزمایش گذاشته شده و به اجرا در آمده اند. در حالی که در سهای ارزشمندی از این تلا شهای وسیع به دست آمده است، راهنمای بین المللی برنامه ریزی شهری و سرزمینی برای پر کردن شکاف های مهم از طریق ارائه یک چارچوب مرجع برای برنامه ریزی تدوین شده تا در مقیاس های گوناگون مفید واقع شده و در شرایط متمایز منطق های، ملی و محلی قابل به کارگیری باشد.

این راهنما در راستای اجرای قطعنامه شماره 3/ 24 شورای حکام برنامه اسکان بشر ملل متحد )هبیتات( و طی یک فرایند گستردة مشورتی تهیه شده و مبتنی بر تجارب گسترده و متنوعی شکل گرفته است. راهنمای حاضر شامل دوازده اصل است که م یتواند تصمیم گیرندگان را در تدوین یا اصلاح سیاست ها و طرح و برنام هها، با رویکرد برنامه ریزی یکپارچه هدایت نماید.

این راهنما در تاریخ 23 آوریل 2015 میلادی و طی قطعنامه شماره 25/6 توسط شورای حکام هبیتات به تصویب رسید. این قطعنامه همچنین فراخوانی است به «نهادهای مالی بی نالمللی، سازما نهای مسئول توسعه و برنامه اسکان بشر ملل متحد )هبیتات( برای کمک به آن دسته از کشورهای عضو که به استفاده از این راهنما در برنام ههای ملی و سرزمینی خود و اجرای ابزارهای توسعه و شاخ صهای پایش علاق همند هستند ».راهنمای حاضر، در جهت تکمیل راهنمای بین المللی «تمرکززدایی و تقویت مقامات محلی 2007( » میلادی( و همچنین راهنمای بین المللی « دسترسی به خدمات پایه برای همه » ) 2009 میلادی(، که قبلا توسط شورای حکام هبیتات به تصویب رسیده و در تعدادی از کشورها به عنوان مرجع مورد استفاده بودند، تدوین شده است. این راهنما علاوه بر این، در جهت حمایت از اجرای «دستور کار توسعه پس از 2015 میلادی »1 و همچنین دستورکار جدید شهری سومین کنفرانس ملل متحد در حوزة مسکن و توسعه پایدار شهری 2 )هبیتات سه – 2016 میلادی( طراحی شده است.

این راهنما دست اندرکاران متعددی از جمله دول تهای ملی، مقامات محلی، جامعه مدنی و برنامه ریزان حرفه ای را مخاطب قرارداده و نقش آنان را در شکل دادن به فرم و عملکرد سکونتگا ههای بشری گوشزد می نماید. از صمیم قلب امیدوارم که راهنمای حاضر الهام بخش و راهنمای ساختن شهرها و سرزمی نهایی فشرده و متراکم از لحاظ اجتماعی فراگیر با شبکه تردد پیوسته و یکپارچه باشد.

فهرست مطالب
فصل اول - پیش زمینه ................................................................................................... 9
الف. اهداف ............................................................................................................................................................... 7
ب. تعاریف و حوز هها ............................................................................................................................................... 8
پ.پیشینه و ضرورت .............................................................................................................................................. 10
ت. فرایند آماد هسازی ............................................................................................................................................. 11
فصل دوم - راهنمای بین المللی برنام هریزی شهری و سرزمینی......................................... 17
الف.سیاست شهری و حکمروایی............................................................................................................................ 14
ب. برنامه ریزی شهری و سرزمینی برای توسعه پایدار........................................................................................... 19
ب 1( برنام هریزی شهری و سرزمینی و «توسعه اجتماعی 20............................................................................»
ب 2( برنام هریزی شهری و سرزمینی و « رشد اقتصادی پایدار 23....................................................................»
ب 3( برنامه ریزی شهری و سرزمینی و «محیط زیست 26................................................................................»
پ. مولف ههای برنامه ریزی شهری و سرزمینی........................................................................................................ 29
ت.ا جرا و پایشب رنام هریزی شهری و سرزمینی............................................................................................................ 33
واژه نامه...............................................................................................................................................................